Schowek0
Twój schowek jest pusty
Koszyk0
Twój koszyk jest pusty ...
Strona główna » Blog » Co to jest Probiotyk? Rola i działanie w organizmie.

Co to jest Probiotyk? Rola i działanie w organizmie.

Data dodania: 10-10-2023Wyświetleń: 382

Probiotyk najczęściej kojarzy nam się z antybiotykoterapią, zwłaszcza w okresie wzmożonej zachorowalności na grypę. Takie skojarzenie jest bez wątpienia właściwe, ponieważ odpowiednio dobrany probiotyk zabezpiecza układ pokarmowy przez szkodliwym działaniem antybiotyku. Jednym słowem probiotyk chroni. Na naszym rynku mamy aktualnie kilkadziesiąt rodzajów suplementów probiotycznych, jednak nie każde działanie probiotyka jest identyczne.

Co to jest probiotyk?

Zanim sięgniemy po probiotyk zapoznajmy się z terminem „mikrobiota”, który w medycynie i farmacji określa wszystkie drobnoustroje mieszkające w naszych ciałach oraz ich geny. Mikrobiota to nic innego jak bakterie, eukariota oraz wirusy, które dbają o nasze zdrowie. Słowo „mikrobiom” określa geny mikrobioty.
W organizmie ludzkim występuje blisko 1000 gatunków bakterii, z czego ok. 160 jest dominująca u konkretnej osoby. Natomiast liczba genów tych drobnoustrojów wynosi ok. 3 milionów. W przypadku zaburzeń proporcji składu oraz roli drobnoustrojów dochodzi do wielu dolegliwości zdrowotnych takich jak: biegunka po antybiotykuzespół nieszczelnego jelita tzw. niedrożność, zapalenie jelitotyłośćcukrzyca oraz alergie pokarmowe.
Na jakość oraz skład mikrobioty mają wpływ m.in. probiotyki oraz prebiotyki (składniki pokarmowe, które nie są w pełni trawione przez organizm). Skład mikrobioty zależy, także od synbiotyków (połączenie probiotyków i prebiotyków) i antybiotyków.

Działanie probiotyku

Naturalne probiotyki możemy dostarczać jedząc produkty kwaszone takie jak kapusta lub ogórek, jednak sama dieta może nie okazać się wystarczająca w żywe kultury bakterii, wtedy warto wybrać odpowiedni probiotyk. Działanie substancji probiotycznych, czyli żywych drobnoustrojów, które spożywane w konkretnej dawce przynoszą korzyści zdrowotne zarówno dzieciom, dorosłym i seniorom. Najbardziej pożądaną grupą probiotyków są, te które w składzie mają naturalny kwas mlekowy produkowany prze bakterie. Wyroby probiotyczne są to suplementy diety, które występują w kapsułkach, saszetkach, kroplach, jak również są składnikiem niektórych produktów spożywczych np. jogurtów. Odpowiednio dobrane szczepy bakterii, zamknięte w probiotyku pełnią liczne funkcje w poprawie naszego zdrowia. Probiotyk chroni przed mnożeniem się niekorzystnych bakterii, walczy z patogenami, działa neurogennie i endokrynnie. Dobry probiotyk działa w produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, dbając o jelita. Stabilizuje mikrobioty, rozkłada sól kwasów żółciowych, neutralizuje karcynogeny oraz bierze udział w produkcji witamin.

Kompleks drobnoustrojów zamkniętych w probiotyku ma wzbogacić naszą mikroflorę. Niektóre mikroorganizmy mogą odgrywać ważna rolę np. w kontrolowaniu przejadania się u osób otyłych lub wręcz przeciwnie przyczynić się do utraty apetytu i spowodować anoreksję. Mikroorganizmy probiotyczne muszą być dobrane do naszych potrzeb i ewentualnych schorzeń. Miliardy bakterii probiotycznych poza oddziaływaniem na układ pokarmowy, odgrywają znaczącą rolę w kondycji naszego układu nerwowego. Zaburzony mikrobiom może przyczyniać się do powstania chorób neurologicznych m.in. udaru mózgu, autyzmu, stwardnienia rozsianego, depresji, zaburzeń obsesyjno – kompulsyjnych, migreny i choroby Parkinsona.
Probiotyki powinny być stosowane w celu wsparcia mikroflory, która wspomaga pracę jelit, ułatwiając trawienie, usuwając szkodliwe substancje, wpływając na przemiany metaboliczne i procesy immunologiczne. Probiotyki są także, niezbędne do rozwoju pożytecznych mikroorganizmów zasiedlających układ pokarmowy. Wszystkie te właściwości probiotyków zapobiegają rozwojowi rzekomobłonistego zapalenia jelit, które jest najczęstszą postacią biegunki poantybiotykowej. Dobre rezultaty działania probiotyków są widoczne u pacjentów z nieswoistym zapaleniem jelit, gdzie wydłużyły okres remisji i zapobiegały zaostrzeniom choroby. Mieszanka kilku szczepów bakterii Lactobacillus, Bifidobacterium i Streptococcus thermophilus nie dopuszczała do nawrotu IBD, a szczep Lactobacillus johnsonii La1 zablokował namnażanie pierwotniaka Giardia lamblia, odpowiadającego za giardiozę.

Jaki probiotyk wybrać?

Przy wyborze probiotyku należy zwrócić uwagę na następujące cechy produktu:

  • naturalny skład i bezpieczne opakowanie,
  • co najmniej 50 mln jednostek tworzących kolonie (CFU) z przewagą gatunków Lactobacillus i Bifidobacterium,
  • co najmniej 5 różnych kompatybilnych szczepów bakterii,
  • powłokę dojelitową, dzięki której probiotyk nie zostanie uszkodzony przez kwas żołądkowy, tylko trafi do jelit, gdzie zacznie działać,
  • długi okres przydatności do spożycia.

Probiotyki maja poszczególne szczepy bakterii, które mają różne właściwości i działanie na nasz organizm, dlatego warto zakupić suplementy probiotyczne o bogatym składzie i wysokiej zawartości tych bakterii.

Probiotyk przy antybiotyku

Probiotyki globalnie zostały uznane przez Food and Drug Administration za bezpieczne dla człowieka. Prowadzone badania nad grupą najbardziej popularnych szczepów drobnoustrojów stosowanych w probiotykach wykazały, że ryzyko zakażenia bakteriami probiotycznymi jest znikome. Jedynie osoby zmagające się z ciężkimi chorobami ze znacznie obniżoną odpornością mogą być narażone na negatywne oddziaływanie bakterii probiotycznych. Do tej pory nie ma jasno określonych ram czasowych dotyczących stosowania probiotyków zwłaszcza po antybiotykoterapii. Powszechna wiedza nakazuje przed podaniem antybiotyku dobranie odpowiedniego probiotyku. Również po zakończeniu leczenia antybiotykiem, probiotyk jest zalecany przez coraz to większą grupę naukowców i lekarzy. Ze względu na osłabienie organizmu przez antybiotyk oraz pomoc w odbudowaniu odporności organizmu preparaty probiotyczne mogą być stosowana nawet kilka miesięcy po zakończeniu antybiotykoterapii. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest, także stosowanie codziennej suplementacji probiotykiem profilaktycznie, głównie w okresie jesienno – zimowym.

Według zasady „lepiej zapobiegać niż leczyć” preparaty probiotyczne wykazują dużą skuteczność w wzmocnieniu naszej odporności. Od lat są coraz bardziej cenione na całym świecie, jednak my Polacy nadal zamiast zapobiegać wolimy stosować antybiotyk. Według najnowszych statystyk, Polska jest w czołówce krajów Unii Europejskiej, gdzie rośnie nadużywanie antybiotyków oraz środków przeciwbólowych. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, od lat ostrzega przed negatywnym wpływem nadmiernego stosowania antybiotyków w postaci rosnącej liczby lekoopornych drobnoustrojów. Jeżeli nasze upodobania lecznicze nie ulegną zmianie to nasze dzieci i wnuki mogą stanąć przed obliczem nieskuteczności zwalczania chorobotwórczych bakterii.

Probiotyk na jelita

Nasze jelita mają ok. 6-10 m długości, w których toczy się nieustanne życie ok. 100 trylionów drobnoustrojów. Jelita są gęsto skolonizowane przez setki gatunków bakterii, wirusów, grzybów oraz jednokomórkowców tzw. archeonów. Probiotyk na jelita jest najlepszą formą wsparcie ich pracy razem z odpowiednim nawodnieniem i dietą bogata w warzywa. Życie wymienionych drobnoustrojów w jelitach toczy się zwłaszcza podczas snu. Kiedy śpimy organizmy te rozmnażają się, trawią pokarm, który dostarczyliśmy w ciągu dnia, rozkładają toksyny oraz uwalniają witaminy, które są ich skutkiem ubocznym. Poza witaminami dostarczają przeciwutleniacze i czynniki przeciwzapalne, które wspierają naszą odporność oraz ośrodkowy układ nerwowy, który daje znak całemu organizmowi do utrzymania prawidłowej pracy wszystkich narządów. Mikrobiom jelitowy pozostaje w stałym kontakcie z mózgiem przez interakcje z komórkami odpornościowymi i włóknami nerwowymi i pośrednio poprzez wydzielanie metabolitów omijających barierę krew – mózg. W jelitach probiotyk jest wchłaniany i dość szybko jego działanie może odzwierciedlać się na naszym nastroju.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu alternatywni lekarze upatrywali przerost drożdżaka Candida, nieszczelność jelita oraz uszkodzenie wyściółki jako znaczną przyczynę w rozwoju chorób przewlekłych układu nerwowego, łącznie z psychicznymi. Analizy sprzed kilkudziesięciu lat, dziś potwierdzają rolę bakterii probiotycznych w chorobach układu pokarmowego, układu odpornościowego, metabolizmu oraz układu nerwowego. Okazuje się, że mikroorganizmy są w stanie kierować naszym zdrowiem psychicznym. Naukowcy od dawna opisują relacje jelito – mózg, a obecnie coraz więcej jest dowodów medycznych na współoddziaływanie jelit -mikorbiomu – układu odpornościowego – mózgu. Na tej linii odbywa się nieustający ruch, aby zapewnić zdrowie fizyczne i psychiczne.

Probiotyk przy biegunce

Dolegliwości ze strony układu pokarmowego miewał każdy. Do najczęściej występujących zaburzeń układu pokarmowego dochodzi wskutek zatrucia m.in. pokarmowego lub lekowego. Uwidacznia się to w bólach brzucha, zaparciach i biegunce. W takich sytuacjach przydaje się probiotyk, który pomoże stworzyć odpowiednią florę bakteryjną w walce z zaburzeniami. W przypadku biegunki polekowej, zwłaszcza po antybiotyku dochodzi do rozchwiania układu pokarmowego nawet na kilka miesięcy. Przyczyną biegunki po zakończonej antybiotykoterapii jest wpływ leku na mikrobiom jelitowy. Skutkiem, tego jest upośledzenie trawienia i metabolizmu poszczególnych związków, co uwidacznia się w rozwoju szczepów bakterii opornych na leczenie. Zaleca się stosowanie probiotyków w walce z biegunką oraz dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu.

Probiotyk na żołądek

Probiotyk w żołądku tworzy bezpieczną wyściółkę, która chroni ściany żołądka przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Naszemu żołądkowi szkodzą zwłaszcza używki, takie jak alkohol i substancje narkotyczne, jak również złe nawyki żywieniowe. Jeżeli dzień zaczynami od kawy, zamiast szklanki wody to probiotyk zminimalizuje szkodliwe oddziaływanie na żołądek kawy. Zawsze najlepszym rozwiązaniem jest zdrowe żywienie i dbanie o nasz brzuch. Żołądek jest narażony na działanie czynników zewnętrznych takich jak leki, które mogą m.in. zmienić pH zobojętniając sok żołądkowy. Probiotyk zabezpieczy żołądek oraz ograniczy działanie szkodliwych substancji, jednak nie uleczy rozwiniętych stanów chorobowych tego narządu.

Probiotyki dla dzieci

Zdrowie dzieci jest jednym z najbardziej cenionych stanów przez rodziców oraz cały system medyczny. Probiotyki dla dzieci są bardzo ważne. Mają za zadanie chronić już te najmniejsze brzuszki niemowląt, poprzez okres przedszkolny i wczesnoszkolny. Organizm dziecka jest niedojrzały, zwłaszcza jego układ odpornościowy, co przekłada się na liczne w tym okresie infekcje oraz choroby. Podawanie probiotyków dzieciom jest już zalecane podczas kolek niemowlęcych oraz profilaktycznie, jeżeli jeden z domowników jest chory. Dzieci potrzebują probotyków profilaktycznie, aby usprawnić florę bakteryjną jelit oraz wzmocnić odporność. Od dawana wiadomo, że zdrowie „płynie” z brzucha, dlatego o jelita oraz żołądek należy dbać codziennie. Probiotyki specjalne dla dzieci są dostępne w formie kropli lub granulek do rozpuszczenia w wodzie oraz specjalistycznej żywności probiotycznej.
Probiotyki dla dzieci przynoszą ulgę zmagającym się z dolegliwościami układu trawiennego. Wiadomo, że bakterie probiotyczne skracają czas trwania biegunki u dzieci, bez względu na jej przyczynę. Najskuteczniejsze szczepy bakterii pomocne dzieciom to Lactobacillus, Sacharomyces boulardi i Bifidobacterium.

Co niszczy nasze jelita?

Naukowcy alarmują, że w krajach wysokorozwiniętych i rozwijających się drastycznie rośnie wskaźnik zachorowalności na nowotwory jelit. Jedną z istotnych przyczyn jest zła dieta, uboga w warzywa. Co jeszcze niszczy nasze jelita?
Antybiotyki działają na zasadzie „napaści” na wioskę mikrobiomu. Jedna terapia klindamycyną może dziesiątkować różnorodność żyjących w jelitach mikroorganizmów. Upłynąć może nawet kilka miesięcy zanim poszczególne gatunki odzyskają dawną żywotność sprzed antybiotykoterapii. Jednorazowa kuracja cyprofloksyną i klindamycyną prowadzi do długotrwałych zmian flory bakteryjnej jelit, poprzez zmniejszenie ilości produktów ubocznych drobnoustrojów, zwłaszcza maślanu, który zwalcza stany zapalne, wzmacnia nabłonkowe mechanizmy obronne i reguluje perystaltykę jelit. Każdy antybiotyk zabiera nam odrobinę zdrowia, dlatego powinniśmy go ograniczyć do minimum lub zupełnie wyeliminować.
Leki niszczą jelita oraz żołądek, zwłaszcza te dostępne bez recepty. Ich nadmierne stosowanie zobojętnia sok żołądkowy oraz inhibitory pompy protonowej (IPP), przepisywane przy refluksie i niestrawności, osłabiając kwasy żołądkowe, które tracą zdolność ochrony przed patogenami takimi jak C. difficile i drożdżakami Candida. Stosowanie kortykosteroidy, leków przeciwzapalnych i chemioterapeutycznych znacząco uderzają w układ odpornościowy, co skutkuje zaburzeniem mikrobiomu.
Szczepionki mogą niszczyć florę bakteryjną organizmu w nieprzewidywalny sposób. Wywołana przez szczepionkę zmiana szczepów patogennych jest zjawiskiem dobrze znanym wśród naukowców. Została udokumentowana w odniesieniu do następujących szczepionek dla dzieci m.in. przeciwko meningokokom, pneumokokom oraz rotawirusom. W konsekwencji dziecko może się stać bardziej podatne na przerost patogenów, które jeszcze kilka lat temu były rzadkie, a teraz stają się wielkim zagrożeniem dla układu odpornościowego.
Złe nawyki żywieniowe. Noworodek rodząc się jest zabezpieczony liczną grupą mikrobiomów, które otrzymał od mamy. Dodatkowo przez pierwsze miesiące wraz z mlekiem matki jest budowana jego odporność. Kiedy jego jadłospis zostaje urozmaicony dochodzi do pozytywnych lub negatywnych zmian w jego jelitach. Dieta ma ogromny wpływ na florę bakteryjną naszych jelit, co ukazali włoscy naukowcy badając grupę dzieci mieszkających we Włoszech oraz tych zamieszkujących okolice Burkino Faso. Badania miały na celu porównanie mikroorganizmów jelitowych u obu grup dzieci. Dzieci w okresie niemowlęcym, karmione mlekiem matki miały podobne mikrobiomy. Zmiany zaczęły zachodzić po wprowadzeniu do diety dzieci produktów regionalnych. Włoskie dzieci jadły wysokotłuszczowe i wysokocukrowe produkty, przy czym afrykańskie dzieci miały dietę opartą o rośliny i warzywa. Wyniki badań były następujące, flora bakteryjna u dzieci włoskich miała większą liczbę drobnoustrojów związanych z podatnością do zaburzeń metabolizmu w tym otyłości, biegunek i alergii pokarmowych. Flora bakteryjna dzieci afrykańskich natomiast wykazała się większą ilością gatunków mikroorganizmów, zwłaszcza tych odpowiedzialnych za zwalczanie stanów zapalnych. (Badania z Proc NatlAcadSciUSA, 2010; 107:14691-6).
Alkohol oraz substancje psychoaktywne. Spożywanie wysokoprocentowych alkoholi od dawana przyczynia się do niszczenia flory bakteryjnej jelit. Alkohol przyczynia się do nieodwracalnych zmian w populacji drobnoustrojów, zwłaszcza w jelicie cienkim. Liczne badania nad wpływem alkoholu na zdrowie, wykazały, że nawet jeden kieliszek wina spożywany dziennie u kobiet niszczy poszczególne gatunki bakterii, u mężczyzn dwa kieliszki wina.
Napoje gazowane i sztuczne słodziki. W nich znajdują się najgorsze substancje, które zmieniają nasz mikrobiom i prowadzą do nietolerancji glukozy. Słodkie substancje są pożywką dla niechcianych, chorobotwórczych drobnoustrojów. Spożywanie tego typu produktów może nieodwracalnie uszkodzić nasz układ pokarmowy i metaboliczny doprowadzając do rozwoju otyłości i cukrzycy.
Naturalne probiotyki
Czy probiotyk może być naturalny? Oczywiście, że może. Najlepszym, naturalnym probiotykiem jest dieta. Probiotyki to produkty spożywanie codziennie, które wzmacniają nasz mikrobiom, dlatego warto zwracać uwagę na to co jemy każdego dnia. Rekomendowane produkty probiotyczne to m.in. kiszone warzywa, które przygotujemy samodzielnie (ogórki, kapusta, cebula, czosnek, burak) oraz wszystkie te, które występują w naszym kraju. Produkty regionalne zawsze najlepiej służą naszemu zdrowiu. Nasiona komosy ryżowej i gryki powinny być w naszym jadłospisie, ponieważ nie zawierają szkodliwego glutenu. Naturalny probiotyk to także inulina, która znajduje się w cebuli, czosnku, szparagach, karczochach i porach. Produkty bogate w oporne skrobie takie jak ziemniaki, soczewica i banany, które są fermentowane przez bakterie jelitowe i tworzą krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), które są ważnym źródłem energii dla komórek w jelicie grubym. Działają, także przeciwzapalnie i przeciwnowotworowo.

Jedzenie probiotyczne

Jedzenie probiotyczne to nic innego jak odpowiednio dobrane produkty, które wzbogacają naszą florę bakteryjną w dobroczynne mikroorganizmu. Oto jeden z przykładowych przepisów na sałatkę, która zadba o nasz mikrobiom.

Sałatka ziemniaczana z burakami

Ilość porcji: 4
Wartości odżywcze: 1 porcja ok. 238 kcal/ 1000 kJ w tym 5 g białka, 11 g tłuszczu, 23 g węglowodanów.
Składniki: 400 g ziemniaków, 400 g buraków kiszonych, 1 cebula, 1 łyżka kminku, kilka listków szałwii, 1 pęczek rzodkiewek, 100 g rzodkwi, 200 g zielonego ogórka, 200 ml kefiru lub kwaśnego mleka, 1 łyżka słodkiej papryki, 2 łyżki oleju z chili, tabasko, zioła prowansalskie, sól.
Sposób przygotowania: Umyte, nieobrane ziemniaki ugotować w osolonej wodzie z kminkiem ok. 25 minut. Następnie je odcedzić, ostudzić, obrać i pokroić w średniej wielkości kostkę. Buraki osączyć z zalewy i pokroić w kostkę. Cebulę obrać i pokroić w krążki. Szałwię umyć, osuszyć i drobno posiekać. Rzodkiewki oczyścić, umyć, pokroić w plasterki, rzodkiew i ogórka obrać i pokroić w kostkę.
Kefir lub zsiadłe mleko wymieszać z papryką słodką i olejem z chili. Przyprawić do smaku tabasco w zależności czy danie ma być ostre czy nie. Warzywa wymieszać w misce i skropić dressingiem. Odstawić sałatkę na 10 minut do zamarynowania. Przed podaniem udekorować ziołami.

Bibliografia

  1. Balcerek M., Miodnicki D. „Estragon odkrywany na nowo, Panacea” 1 (22) /2018
  2. Cichy W., Gałęcka M., Szlachta P., „Probiotyki jako alternatywne rozwiązanie i wsparcie terapii tradycyjnych”
  3. Szajewska H., Probityki – aktualny stan wiedzy i zalecenia dla praktyki klinicznej, „Medycyna Praktyczna” 7-8/2017

Autor: Magdalena Sala

Miłośniczka zdrowego trybu życia. Pasjonuję się wszystkim co związane z medycyną alternatywną. W wolnych chwilach lubię czytać książki o tematyce zdrowotnej.


Przejdź do strony głównejWróć do kategorii Blog
USTAWIENIA PLIKÓW COOKIES
W celu ulepszenia zawartości naszej strony internetowej oraz dostosowania jej do Państwa osobistych preferencji, wykorzystujemy pliki cookies przechowywane na Państwa urządzeniach. Kontrolę nad plikami cookies można uzyskać poprzez ustawienia przeglądarki internetowej.
Są zawsze włączone, ponieważ umożliwiają podstawowe działanie strony. Są to między innymi pliki cookie pozwalające pamiętać użytkownika w ciągu jednej sesji lub, zależnie od wybranych opcji, z sesji na sesję. Ich zadaniem jest umożliwienie działania koszyka i procesu realizacji zamówienia, a także pomoc w rozwiązywaniu problemów z zabezpieczeniami i w przestrzeganiu przepisów.
Pliki cookie funkcjonalne pomagają nam poprawiać efektywność prowadzonych działań marketingowych oraz dostosowywać je do Twoich potrzeb i preferencji np. poprzez zapamiętanie wszelkich wyborów dokonywanych na stronach.
Pliki analityczne cookie pomagają właścicielowi sklepu zrozumieć, w jaki sposób odwiedzający wchodzi w interakcję ze sklepem, poprzez anonimowe zbieranie i raportowanie informacji. Ten rodzaj cookies pozwala nam mierzyć ilość wizyt i zbierać informacje o źródłach ruchu, dzięki czemu możemy poprawić działanie naszej strony.
Pliki cookie reklamowe służą do promowania niektórych usług, artykułów lub wydarzeń. W tym celu możemy wykorzystywać reklamy, które wyświetlają się w innych serwisach internetowych. Celem jest aby wiadomości reklamowe były bardziej trafne oraz dostosowane do Twoich preferencji. Cookies zapobiegają też ponownemu pojawianiu się tych samych reklam. Reklamy te służą wyłącznie do informowania o prowadzonych działaniach naszego sklepu internetowego.
ZATWIERDZAM
Korzystanie z tej witryny oznacza wyrażenie zgody na wykorzystanie plików cookies. Więcej informacji możesz znaleźć w naszej Polityce Cookies.
USTAWIENIA
ZAAKCEPTUJ TYLKO NIEZBĘDNE
ZGADZAM SIĘ