Kwas acetylosalicylowy w medycynie i farmacji

Kiedy ktoś usłyszy lub przeczyta o kwasie acetylosalicylowym, to większość będzie uważać, że nigdy nie miała do czynienia z tak skomplikowanym związkiem. Reakcja byłaby zupełnie inna, kiedy osoby te wiedziałyby, że chodzi o popularną w medycynie i farmacji aspirynę. Czym się charakteryzuje i czy warto jej zaufać? Czy trzeba obawiać się skutków ubocznych?

Leki z kwasem acetylosalicylowym - Kiedy na ból wystarczy tabletka

Doniesienia o leczniczym działaniu kwasu salicylowego sięgają starożytności. Jednak znane i popularne dziś leki z kwasem acetylosalicylowym (ASA) mają swój początek w 1853 roku, kiedy to francuski chemik Charles Gerhartd utworzył kwas acetylosalicylowy. Od tamtej pory związek ten stosowany jest na wielu płaszczyznach medycyny - najczęściej stosuje się go jako lek przeciwzapalny, przeciwgorączkowy i przeciwbólowy. Długotrwałe i regularne stosowanie pod kontrolą lekarza ogranicza powstawanie zakrzepów w chorobach sercowo-naczyniowych. Jest również używany poza medycyną np. do zwiększania odporności roślin.

Działanie kwasu acetylosalicylowego

Działanie kwasu acetylosalicylowego opiera się na swego rodzaju podmianie atomu wodoru w centrum katalitycznym. Dzięki temu procesowi dochodzi do syntezy grup hormonów, które sprzyjają powstawaniu reakcji zapalnej. Efektem jest uśmierzenie bólu oraz ograniczenie lub całkowita likwidacja stanu zapalnego. Leki oparte na kwasie acetylosalicylowym bardzo często stosowane są jako środek tzw. prewencji wtórnej, zwłaszcza u osób będących w grupie ryzyka lub tych, które przeszły już choroby układu sercowo-naczyniowego. Prewencyjne stosowanie może obniżyć ryzyko powikłań pozawałowych nawet o 30%. Niekiedy jednak nieodpowiednie dawkowanie może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia krwotoku.

Tabletki z kwasem acetylosalicylowym - Czy jest się czego bać?

Tabletki z kwasem acetylosalicylowym powinny być przyjmowane po konsultacji z lekarzem. Oczywiście mowa tu o regularnym stosowaniu mającym podłoże medyczne, a nie sporadycznym zażyciu środków przeciwbólowych (chociaż w tym drugim przypadku również trzeba być ostrożnym). Na niepożądane skutki najbardziej narażone są osoby mające problemy z układem pokarmowym. Wzmożona ilość przyjmowanych leków może powodować krwawienia z okolic żołądka, dwunastnicy i przełyku. Wspomniana już synteza prostagladyn, czyli grup hormonów sprawia, że błona śluzowa żołądka jest bardziej podatna na uszkodzenia. Nie oznacza to jednak zakazu stosowania leków z tej grupy. Przede wszystkim należy pilnować się określonych dawek, które wynoszą ok 150 mg na dobę. Po przekroczeniu tej bariery w dłuższym czasie ryzyko wystąpienia krwawień zwiększa się. W krajach europejskich najczęściej stosowaną dawką kwasu acetylosalicylowego jest 100 mg, natomiast w Polsce i Anglii tabletki te najczęściej występują w formie 75 mg. Istnieją również grupy osób, które są odporne na ten związek. Przeważnie są to osoby, które są nałogowymi palaczami, są otyłe i mają wysokie poziomy cholesterolu lub chorują na cukrzycę.

Najbardziej popularnym lekiem na bazie kwasu acetylosalicylowego jest znana wszystkim Aspiryna. Ciekawostką jest fakt, że nazwa ta jest zarezerwowaną dla polskiego rynku, a producentem jest firma Bayer. Innymi znanymi preparatami używanymi w Polsce jest Polopiryna S, Etopiryna czy Kopiryna. Wszystkie działają na zasadzie tego samego związku chemicznego. W większości są to tradycyjne tabletki, jednak lek ten występuje również w formie musującej lub w postaci tabletek dojelitowych. Coraz częściej preparaty te wzbogacane są o składniki chroniące błonę śluzową żołądka, które mają zapobiegać występowaniu krwawień.
 

Autor: Magdalena Sala

Miłośniczka zdrowego trybu życia. Pasjonuję się wszystkim co związane z medycyną alternatywną. W wolnych chwilach lubię czytać książki o tematyce zdrowotnej.