Ekologiczne środki czystości

Codzienne sytuacje i niekończąca się ilość zabrudzeń, plam pojawiających się w domu skłoniła nie jednego do zapoznania się z właściwościami najtańszych środków czyszczących. W czołówce ekologicznych środków czystości i bardzo tanich znajduje się kwasek cytrynowy, soda oczyszczona, ocet, soda kalcynowana oraz szare mydło. Chodzi przy tym o niezbyt spektakularne i prozaiczne produkty domowe znane już naszym rodzicom i dziadkom. Razem jednak mogą one tak wiele zdziałać w porządkach domowych i nie tylko… Dochodzą do tego liczne zastosowania w ogrodzie, kuchni, w dziedzinie zdrowia i higieny. Najbardziej użyteczne i najskuteczniejsze przepisy z użyciem kwasu cytrynowego, sody oczyszczonej, octu, szarego mydła oraz sody kalcynowanej udostępniamy wszystkim poszukującym ekologicznych środków czystości do pielęgnowania domu i nie tylko.

Zrób to sam – jakie są korzyści z mieszania kwasu cytrynowego, sody oczyszczonej i octu?

• Samodzielnie komponowanie produktów higienicznych, kosmetycznych i gospodarstwa domowego jest zdrowsze. Mając wpływ na skład, sami możemy decydować o ich zawartości i stężeniu poszczególnych środków np. podczas robienia płynu do mycia zabawek. Chroni to użytkowników przez alergiami oraz odrzuca stosowanie środków chemicznych, często chorobotwórczych, które są nieodłącznym elementem gotowych produktów dostępnych na większości półek w supermarketach.
• Samodzielne wykonanie środków ekologicznych bawi i uczy. Najczęściej każdy wie, że używając sody oczyszczonej może „coś” wyczyścić, ale nie każdy już wie jakie proporcje powinny być zachowane oraz z czym ją najlepiej połączyć. Ten kto już raz poznał tajniki zrobienia samodzielnie płynu do płukania, dezodorantu w kulce, uniwersalnego środka do czyszczenia lub żelu po prysznic wie, daje to wiele satysfakcji. Wykonane samodzielnie środki gospodarstwa domowego cieszą użytkowników i „nakręcają” do poznawania coraz to nowych, ekologicznych metod tworzenia.
• Środki pozbawione chemii nie niszczą środowiska. Odpowiedni dobór środków czyszczących ogranicza ilość wszechobecnych chemikaliów oraz zużycie opakowań. Wykorzystanie środków ekologicznych zapewnia szybką biodegradowalność, która nie zagraża naturze. Coraz częściej zaczynamy się troszczyć o nasze wspólne dobro, jaki jest natura, która nas otacza.
• Samodzielnie produkowanie środków może być tańsze, co pozwoli zaoszczędzić pieniądze. Czas to pieniądz, a klika minut pracy poświęconej na łączniu szarego mydła, sody kalcynowanej i sody oczyszczonej może dać zupełnie nowy produkt piorący. W dodatku bezpieczny, tani i skuteczny. To tylko jeden z wielu przykładów, który pokazuje, że wykorzystanie prostych domowych środków zamiast produktów drogeryjnych pozwala zaoszczędzić sporo pieniędzy.

Pięć środków czyszczących niezbędnych w domu

Soda oczyszczona

Soda oczyszczona naturalnie jest pozyskiwana ze złóż w Afryce i Ameryce Północnej, co stanowi jej nieznaczny odsetek w globalnej produkcji. Przeważnie uzyskiwana jest w procesie chemicznym z naturalnej soli kuchennej. Soda oczyszczona stanowi składnik wielu wód mineralnych oraz źródeł leczniczych. Ponad to wodorowęglan sodu jest bardzo cennym i skutecznym środkiem domowym mającym zastosowanie w różnych dziedzinach życia. Soda m.in. działa łagodnie, jest przyjazna dla środowiska i bezpieczna dla człowieka.

Typowe zastosowanie sody oczyszczonej

Zastosowanie sody oczyszczonej są jednocześnie proste i wszechstronne. Jest m.in. najpopularniejszym proszkiem do pieczenia, ze względu na działanie spulchniające lub środkiem zmiękczającym wodę podczas prania. Soda oczyszczona jest też skutecznym środkiem odtłuszczającym, który nadaje się do tworzenia domowych płynów do mycia naczyń, środków piorących lub uniwersalnych środków czyszczących. Jej alkaliczne pH i związana z tym zdolność zobojętniania kwasów sprawiają, że tworzy ciekawą alternatywę dla wielu zastosowań w kuchni i lecznictwie. Może być, tez wykorzystywana w kąpielach zasadowych, pielęgnacyjnych jak i zdrowotnych oraz w produkcji domowych dezodorantów. Mimo, że soda oczyszczona ma wiele zalet, to jest ona jednak solą, która wiąże wodę w organizmie. W przypadku jej nadmiernego, nieumiejętnego spożycia może prowadzić do odwodnienia, neutralizacji kwasów żołądkowych i zaburzeń procesów trawiennych.

Soda kalcynowana

Soda kalcynowana obok sody oczyszczonej powinna znajdować się w każdym gospodarstwie domowym. Nazwa chemiczna sody kalcynowanej to węglan sodu, który jest blisko „spokrewniony” z sodą krystaliczną, naturalne wydobywaną z tzw. jeziorach sodowych. Jest to bardzo prosty i skuteczny środek czyszczący, mający właściwości wzmacniające pozostałych produktów, które z nim połączymy. Czysta postać sody kalcynowanej jest bezwonna i silnie higroskopijna, wchłaniając nawet cząsteczki wody z powietrza. W naturalnym środowisku cząsteczka węglanu sodu wiąże do dziesięciu cząsteczek wody, tworząc tzw. sodę krystaliczną. Powszechnie prze użytkowników jest nazywana sodą do prania lub sodą piorącą.

Najpopularniejsze zastosowania sody kalcynowanej

Soda kalcynowana jest najczęściej stosowana w gospodarstwie domowym do czyszczenia różnych powierzchni oraz zmiękczania wody. Znaczna popularność sody kalcynowanej powstała wskutek jej właściwościom piorącym. Jest podstawowym składnikiem płynów do prania i płukania tkanin oraz proszków i kapsułek w samodzielnie zrobionych środkach. Soda kalcynowana jest bardziej reaktywna, a jej roztwór wodny bardziej alkaliczny niż roztwór sody oczyszczonej. Ta właściwość jest wykorzystywana zwłaszcza w masowej produkcji chemii gospodarczej pochodzącej z Niemiec.

Nieumiejętne obchodzenie się z sodą kalcynowaną może spowodować podrażnienia skóry, oczu oraz dróg oddechowych. Soda jest środkiem niebezpiecznym, należy więc zachować szczególną ostrożność podczas jej stosowania. W połączeniu z kwasami wchodzi w reakcję, której towarzyszy duże pienienie się. Podczas używania sody, łatwo powstaje pył, należy więc zachować ostrożność, unikać wdychania oparów tej substancji oraz ograniczyć kontakt oczu i skóry z sodą. Najlepiej przed użyciem zabezpieczyć się odzieżą ochronną, okularami oraz rękawicami gumowymi. Mimo, że soda kalcynowana znakomicie nadaje się do samodzielnej produkcji środków czyszczących i piorących w gospodarstwie domowym to nie należy jej stosować na powierzchnie aluminiowe. Ponadto mniej nadaje się do prania tkanin wełnianych i z jedwabiu, ponieważ powoduje ich pęcznienie.

Ocet

Ocet, który jest pozyskiwany z kwasu octowego lub owoców takich jak jabłka lub winogrona. Zalety i właściwości octu były już znane w najdawniejszych cywilizacjach. Był popularnym środkiem leczniczym i konserwującym. Ocet jest przeciwzapalny, przeciwgrzybiczy oraz przeciwbakteryjny przez co idealnie nadaje się do czyszczenia powierzchni kuchennych oraz sprzętów mających kontakt z jedzeniem. Za to ważne działanie odpowiada zawarty w occie organiczny kwas octowy, który w zależności od stężenia działa mocniej lub słabiej na zabrudzenia kuchenne. Ocet jest znany i lubiany w najróżniejszych postaciach: jako ocet stołowy, esencję octową, kwas octowy, ocet balsamiczny, winny lub jabłkowy. Jego właściwości konserwujące Polacy wykorzystują w kuchni, zwłaszcza przygotowując zapasy z warzyw na zimę, dodajemy go m.in. do kapusty, ogórków, papryki czy marynowanych grzybów.

Jak powstaje ocet?

Ocet uzyskuje się dzięki fermentacji wodnego roztworu alkoholu przez bakterie octowe. W zależności od materiału wyjściowego wyszczególniamy ocet winny, spirytusowy lub szampański, co daje charakterystyczny zapach i smak. Dodatkowo ocet możemy uzyskać go z owoców, warzyw i miodu. Naturalny ocet posiada do 90 składników, m.in. kwas foliowy, witaminę C, beta – karoten, flawonoidy, taniny oraz kwasy organiczne. Naturalny ocet jest zwłaszcza stosowany w pielęgnacji skóry i kosmetyce profesjonalnej. Najpopularniejszy ocet stołowy, dostępny w każdym sklepie spożywczym zawiera od 5 do 6 % kwasu octowego, otrzymywanego z materiałów organicznych.

Jak rozcieńczyć 80 % esencję octową?

W porównaniu do octu stołowego esencja octowa zawiera znacznie więcej kwasu octowego, bo aż 80%. Wysokie stężenie sprawdza się w czyszczeniu oraz niektórych potrawach kuchni wschodniej. W łatwy sposób możemy esencję rozcieńczyć do dowolnego stężenia. Najpopularniejsze proporcję to dziesięć części wody i jedna część esencji np. do 1 l wody dolewamy 100 ml esencji octowej.

Zastosowanie octu w domu

Ocet przede wszystkim jest wykorzystywany w kuchni, poza tym można nim zastąpić wiele powszechnie stosowanych produktów drogeryjnych. Śmiało, może zastąpić każdy środek czyszczący, płyny do płukania tkanin oraz środki nabłyszczające do zmywarki. Dzięki kwaśnemu pH i antybakteryjnemu działaniu zwłaszcza ocet jabłkowy znajduje liczne zastosowania w pielęgnacji skóry. Jako domowy środek do czyszczenia usuwa zabrudzenia oraz neutralizuje nieprzyjemny zapach. Ocet jest niezastąpiony w myciu wnętrza lodówki, gdzie zapach ma ogromne znaczenie. Octu nie należy używać do powierzchni aluminiowych, ponieważ może je uszkadzać. Najpopularniejsze użycie octu to połączenie go z sodą oczyszczoną w sprzątaniu domu. Ocet nie nadaje się do czyszczenia naturalnego kamienia np. podłóg i schodów z nich wykonanych, ponieważ uszkodzi ich strukturę.

Kwas cytrynowy

Kwas cytrynowy jest jednym z pięciu niezbędnych preparatów wykorzystywanych w domu. Kwas cytrynowy jest składnikiem prawie wszystkich dostępnych powszechnie środków czystości oraz licznej gamy produktów spożywczych. Popularnie w handu preparat ten jest znany pod nazwą kwasku cytrynowego. Kwas cytrynowy przed 200 laty, a więc dość niedawno został wyodrębniony z soku cytrynowego przez Carl’a Wilhelm’a Scheele’a. Kwas cytrynowy występuje bardzo często w przyrodzie i bierze udział w licznych procesach metabolicznych. Występuje w jabłkach, owocach cytrusowych, gruszkach i wiśniach oraz samodzielnie jest wytwarzany przez organizm człowieka. W przemyśle kwas cytrynowy jest pozyskiwany przez działanie grzybów pleśniowych na zawierającą cukier melasę lub glukozę. Materiał cukrowy otrzymuje się zwykle z buraków cukrowych lub kukurydzy.

Sposoby zastosowania kwasu cytrynowego

Kwas cytrynowy w gospodarstwie domowym możemy stosować m.in. do czyszczenia, zwłaszcza usuwania kamienia np. w czajniku jako przyprawę do potraw oraz do wzmocnienia owocowego smaku. Zarówno w domu jak i przemyśle spożywczym i kosmetycznym kwasek cytrynowy jest naturalnym środkiem konserwującym. Mimo, że kwasek cytrynowy jest używany przez każdego, należy obchodzić się z nim ostrożnie i unikać kontaktu z oczami. Osoby ze skóra wrażliwą, alergiczną powinny zawsze używać gumowych rękawiczek, aby uniknąć bezpośredniego kontaktu z kwasem. Również, w przepisach kulinarnych należy go zawsze stosować oszczędnie, nie przekraczając podanej ilości. Nadmiar kwasu cytrynowego może uszkodzić szkliwo zębów oraz zakłócić w organizmie równowagę kwasowo – zasadową. Kwasem cytrynowym nie powinniśmy czyścić przedmiotów z metali nieszlachetnych, zwłaszcza aluminium.

Szare mydło

Szare mydło jest idealnym środkiem czyszczącym, piorącym oraz higienicznym. Występuje w postaci twardej kostki lub postaci płynnej. Produkcja szarego mydła ma bardzo długą tradycję. Tradycyjne szare mydło powstaje w procesie zmydlenia tłuszczy roślinnych lub zwierzęcych pod działaniem ługu przekształcających się w mydło i glicerynę. Mydło podstawowe szare uzyskuje się w kolejnych krokach po oddzieleniu czystego mydła od gliceryny. Szare mydło, mające wartość pH od 8 do 10 jest lekko zasadowe, dlatego znakomicie nadaje się do rozpuszczania tłuszczów. W porównaniu do drogeryjnych mydeł, mydło szare nie posiada zbędnych tłuszczów, gliceryny ani dodatków zapachowych i barwników. Dzięki swej naturalności jest nieodzowne dla niedojrzałej, wrażliwej skóry dzieci oraz osób cierpiących na schorzenia skóry. Po względem chemicznym wszystkie mydła są solami kwasów tłuszczowych uzyskiwanymi w procesie zmydlania pod wpływem ługu sodowego i potasowego.

Zastosowanie szarego mydła

Szare mydło możemy stosować do mycia ciała i włosów oraz wykorzystać do przygotowania domowych środków higienicznych i artykułów gospodarstwa domowego. Dzięki właściwościom zmniejszającym napięcie powierzchniowe jest podstawowym składnikiem samodzielnie wykonanych środków piorących lub jako łagodny środek odplamiający. Dodatkowo z szarego mydła można wykonać niedrogie lekkie środki ochrony roślin w wypadku inwazji szkodników lub chorób.

Zrób to sam – przepis na płyn do mycia naczyń

Do ekologicznego i samodzielnie zrobionego płynu do mycia naczyń i nie tylko potrzebujemy: 1 łyżeczkę sody oczyszczonej, 100 ml szarego mydła w postaci płynnej, od 5 do 10 kropli olejku zapachowego lub eterycznego np. zielonej cytryny oraz 500 ml wody. Butelka na płyn.

Przygotowanie płynu do mycia naczyń: Do butelki wsyp sodą oczyszczoną, następnie dodaj mydło w płynie. Produkty wymieszaj i dolej wody oraz olejek zapachowy lub eteryczny i wymieszaj.

Samodzielnie wykonany płyn do mycia naczyń jest silnym środkiem czyszczącym i rozpuszczającym tłuszcze i całkiem tanim i wydajnym. Najważniejszą jego zaletą jest to, że nie szkodzi użytkownikom i środowisku.

Autor: Magdalena Sala

Miłośniczka zdrowego trybu życia. Pasjonuję się wszystkim co związane z medycyną alternatywną. W wolnych chwilach lubię czytać książki o tematyce zdrowotnej.