Czym dokładnie jest jodyna, kiedy można ją stosować?

Jodyna charakteryzuje się bakteriobójczym, grzybobójczym i wirusobójczym działaniem, dlatego też do dzisiaj używana jest do odkażania ran czy otarć. Przez lata wokół jodyny narosło wiele mitów i nieporozumień, które wynikają głównie z niezrozumienia specyfiki tego antyseptyku. Czym dokładnie jest jodyna, kiedy można ją stosować i czy zawsze jest w pełni bezpieczna?

Jaki kolor ma jodyna?

Jodyna posiada bardzo charakterystyczny, ciemnożółty, brunatny kolor. Dzięki swojej pięknej barwie, jodyna przez lata była używana nie tylko w medycynie, ale również w kosmetologii. Nadaje ona bowiem skórze lekko brązowego koloru, działając tym samym niczym samoopalacz. Kobiety przez długi czas twierdziły, że produkt ten pomaga im utrzymać elastyczność skóry i nadaje jej blask, jednak w rzeczywistości było to złudzenie optyczne, wynikające właśnie ze specyficznego koloru jodyny. Z czasem jodyna została zastąpiona samoopalaczem, który jest nie tylko droższy, ale również znacznie łatwiej do rozprowadzenia na skórze. Jodyna może bowiem powodować powstawanie nieestetycznych smug, a ponadto trudno ją zmyć, gdyż bardzo szybko się wchłania. 

Właściwości jodyny

O właściwościach jodyny mówi się głównie w kontekście dezynfekowania ran. Wszystko dlatego, że działa ona przeciwbakteryjnie, wirusobójczo oraz grzybobójczo. Przeznaczona jest ona wyłącznie do użytku zewnętrznego. Jodyna może być stosowana w ośrodkach medycznych, lecz nie pacjent może również korzystać z niej w domowych warunkach. W aptekach jodynę można kupić w postaci płynu, którym należy nasączyć wacik, następnie przemywając nim ranę, otarcie bądź skaleczenie. Jodynę powinno się stosować na świeżą ranę, tak aby nie doszło do zakażenia. W medycynie alternatywnej jodyna znalazła zastosowanie w leczeniu chorób tarczycy, głównie niedoczynności tego narządu. Zwolennicy tej metody kierują się następującą zasadą - jeśli jodyna wchłania się przez skórę, nie pozostawiając plam, to w organizmie występuje niedobór jodu. Terapia polegać ma w tym przypadku na regularnym wcieraniu w skórę jodyny, aż ta przestanie się wchłaniać. Warto jednak mieć świadomość, że obecnie w medycynie tradycyjnej nie stosuje się jodyny do leczenia chorób tarczycy. W tym celu lekarze sięgają po promieniotwórczy jod.

Co wchodzi w skład jodyny?

Skład jodyny jest niezwykle prosty, bowiem jest to roztwór jodu w etanolu o stężeniu 90-procentowym z dodatkiem jodku potasu jako środka stabilizującego. Do dezynfekowania ran stosuje się jodynę o stężeniu 3-10%. W jaki dokładnie sposób działa jodyna? Otóż denaturyzacja białka szkodliwych drobnoustrojów to cel, w jakim aplikuje się jodynę na skaleczenia i otarcia. Działanie jodyny wzmocnione jest przez jodowodór, który powstaje wskutek połączenia jodu i wodoru podczas stosowania specyfiku. 

Na czym opiera się działanie jodyny?

Obecnie w medycynie wykorzystuje się jodynę niemal wyłącznie do dezynfekowania ran, skaleczeń czy otarć. Ze względu na swoje właściwości bakteriobójcze, wirusobójcze czy grzybobójcze zapobiega ona powstawaniu zakażeń. Niegdyś roztworem jodyny (3 krople jodyny na szklankę wody) pacjenci płukali gardło podczas zapalenia lub anginy, dziś jednak nie praktykuje się już tego zwyczaju. Niemniej jednak schemat działa specyfiku był bardzo podobny, bowiem chodziło o to, aby oczyścić migdałki z chorobotwórczych drobnoustrojów. Jodyna, choć jest tanim, powszechnie dostępnym i skutecznym środkiem antyseptycznym, nie będzie powinna być aplikowana na większe obszary skóry ani też na rozległe rany otwarte. Warto pamiętać, iż ma ona właściwości barwiące skórę.

Zastosowanie jodyny - wskazania i przeciwwskazania

Jakie są wskazania do zastosowania jodyny? Przede wszystkim niewielkie otarcia czy rany, które wymagają natychmiastowego odkażenia. Dawniej jodyna była stosowana także w kosmetologii oraz w leczeniu chorób gardła, dziś jednak zastąpiono ją innymi specyfikami. Jodynę można nabyć w aptece, bez konieczności posiadania recepty lekarskiej. Dobrze mieć ją w domu, gdyż stanowi swego rodzaju środek pierwszej pomocy, jeśli dojdzie do otarcia czy skaleczenia. Jej zastosowanie nie jest trudne - wystarczy nasączyć nią wacik i delikatnie przemyć ranę. Zabieg ten można powtarzać wielokrotnie, w zależności od tego, jak przebiega proces gojenia. Warto jednak pamiętać, aby nie aplikować na skórę jodyny w dużych ilościach, chociażby ze względu na właściwości barwiące. Kiedy zastosowanie jodyny nie powinno mieć miejsca? Lekarze radzą, aby nie stosować jej:

• u dzieci poniżej 3. roku życia,
• u osób z chorobami tarczycy,
• jeśli stwierdzono nadwrażliwość na jod,
• u osób z zapaleniem opryszczkowym skóry,
• u osób chorych na gruźlicę.

Jodyna, co do zasady, nie powinna powodować powstawania skutków ubocznych. Niemniej jednak działanie jodyny może skutkować na przykład powstaniem miejscowo wysypki czy zaczerwienienia skóry. Specyfiku nie należy wdychać, gdyż może on podrażniać drogi oddechowe. Lekarze nie zalecają również picia jodyny, ze względu na ryzyko wystąpienia bólu brzucha, biegunki czy wymiotów.
 

Autor: Magdalena Sala

Miłośniczka zdrowego trybu życia. Pasjonuję się wszystkim co związane z medycyną alternatywną. W wolnych chwilach lubię czytać książki o tematyce zdrowotnej.