Cynk

Cynk to pierwiastek, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest obecny w wielu narządach i tkankach, a także bierze udział w wielu procesach metabolicznych. Uzupełnianie diety cynkiem może poprawić stan zdrowia i samopoczucie.

Cynk jest szczególnie ważny dla zdrowia skóry, włosów i paznokci. Jest przeciwutleniaczem, który chroni przed szkodliwym działaniem promieni UV i innymi czynnikami środowiskowymi. Cynk również pomaga w utrzymaniu odporności na infekcje i stany zapalne.

Czym jest cynk? Na co pomaga?

Cynk to bardzo ważny mikroelement, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Co więcej, dzienne zapotrzebowanie na tej minerał u osoby dorosłej wynosi minimum 5 mg. Pierwiastek ten jest jednak na tyle ważny, że powinno się go przyjmować go znacznie więcej – nawet od 15 do 20 mg dziennie. Niestety jednak jego zawartość w produktach nie jest duża, dlatego też tak ważne jest to, by przyjmować preparaty z cynkiem.

Cynk ma wpływ na:

• prawidłowy metabolizm witaminy A,
• utrzymanie prawidłowej struktury białek i tkanki łącznej,
• ochronę komórek przed uszkodzeniami oksydacyjnymi,
• prawidłowy stan kości, zębów i naczyń krwionośnych.

Cynk w tabletkach – właściwości

Naturalny cynk w tabletkach sprzyja prawidłowej syntezie DNA w naszym organizmie. Tabletki cynku w organizmie wspierają również pracę tarczycy oraz pomagają w regulacji metabolizmu.

Cynk jest niezbędnym minerałem, który odgrywa istotną rolę w wielu procesach biochemicznych w organizmie. Jedną z najważniejszych ról cynku jest udział w syntezie DNA. Cynk jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania enzymów biorących udział w replikacji i naprawie DNA. Cynk wspomaga również funkcjonowanie tarczycy i pomaga regulować metabolizm.

Co więcej, pierwiastek ten odpowiada za podstawowe procesy życiowe, wpływa na pracę układu odpornościowego oraz odpowiada za gojenie się ran. To jednak jeszcze nie koniec. Cynk ma właściwości antyseptyczne, ogranicza nadprodukcję sebum oraz poprawia wygląd cery. W dodatku korzystnie wpływa on także na włosy, hamując ich wypadanie oraz na paznokcie – sprawiając, że stają się one mocniejsze, dzięki czemu przestają się rozdwajać.

Cynk – na co?

Cynk suplement diety wspiera prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu m.in. w problemach takich jak:

• Nadwaga – cynk uczestniczy w przemianach lipidów, węglowodanów i białek, a ponadto reguluje także metabolizm.
• Przeziębienia – minerał ten odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego oraz zapobiega infekcjom.
• Pamięć i koncentrację – cynk poprawia pracę mózgu oraz zapobiega występowaniu demencji.
• Nowotwory – pierwiastek ten jest silnym antyoksydantem, który niszczy wolne rodniki, a tym samym ogranicza ryzyko występowania chorób nowotworowych.
• Rany i oparzenia – przyspiesz ich gojenie.
• Brak smaku i węchu – które są częstymi objawami u osób, które zachorowały na COVID–19.
• Trądzik – ograniczając wydzielanie się sebum, wpływa leczniczo na trądzik i blizny po nim.
• Wypadanie włosów – cynk wzmacnia włosy już od cebulek, dzięki czemu te stają się mocniejsze i rzadziej wypadają.
• Łamliwe paznokcie – minerał ten wzmacnia paznokcie i chroni je przed łamaniem.

Warto również wspomnieć o tym, że preparaty z cynkiem poleca się stosować również osobom, które zmagają się np. z hemoroidami, zapaleniem jelit, wrzodami żołądka, osteoporozą, cukrzycą oraz chorobami tarczycy. Osoby, które zmagają się z tymi dolegliwościami, powinny jak najszybciej rozważyć przyjmowanie cynku w tabletkach.

Jak rozpoznać niedobory cynku w organizmie?

Niedobór cynku to stan, w którym organizm nie ma wystarczającej ilości cynku. Cynk jest minerałem, który jest potrzebny do wielu różnych funkcji w organizmie, w tym układu odpornościowego, zdrowia skóry oraz zmysłu smaku i węchu. Najczęstsze objawy niedoboru cynku to rozległe stany zapalne skóry, obniżona odporność, zaburzenia smaku i zapachu. Niedobór cynku może być spowodowany wieloma różnymi czynnikami, w tym niewłaściwą dietą, niektórymi schorzeniami i lekami. Leczenie niedoboru cynku polega zazwyczaj na przyjmowaniu suplementów cynku lub spożywaniu pokarmów bogatych w cynk.

Ponadto mogą również wystąpić zaburzenia koncentracji  wypadanie włosów i nagłe problemy z cerą. Po zaobserwowaniu, któregoś z tych objawów, należy przyjąć cynk suplement diety. Regularna suplementacja wpłynie korzystnie nie tylko na zdrowie, ale również wygląd oraz samopoczucie.

Jak przyjmować cynk suplement diety?

Na rynku można znaleźć różne preparaty z cynkiem, a wśród nich m.in.:

• Cynk organiczny – to naturalny cynk w tabletkach, który najlepiej wchłania się w postaci cytrynianu. Niekiedy może być też spotykany z dodatkiem miedzi oraz w formie proszku lub kapsułek.
• Cynk tabletki – to preparat, który powinno się przyjmować w trakcie lub po posiłku. Najlepiej, by był on bogaty w białka pochodzenia zwierzęcego, co zwiększy przyswajalność cynku. 

Przyswajalność cynku w organizmie zwiększy również witamina A. Przyjmując suplementy, w pierwszej kolejności zawsze należy zapoznać się z instrukcją dołączoną do ulotki. Warto również pamiętać o tym, że obecne zalecenia żywieniowe WHO to 6,8 mg/dzień w przypadku kobiet oraz 9,4 mg/dzień – dla mężczyzn. Zaleca się także, by tabletki cynk popijać szklanką wody. Odradza się natomiast używać do tego mleka ani innych produktów mlecznych Zawarty w nim wapń, podobnie jak fosfor i błonnik, zmniejsza wchłanianie cynku w przewodzie pokarmowym.

Kto powinien brać cynk w tabletkach?

Suplementy z cynkiem przeznaczone są m.in. dla sportowców oraz osobom regularnie trenującym. Każda aktywność fizyczna prowadzi do wypłukania z organizmu cynku, dlatego też należy go uzupełniać. Co więcej, cynk zminimalizuje także poczucie zmęczenia oraz ryzyko występowania skurczy i zakwasów. Cynk w tabletkach powinny przyjmować również osoby, które zmagają się z obniżoną odpornością organizmu. Zdaniem wielu suplementy cynk są również w stanie zredukować przygnębienie i objawy depresji.

Co więcej, preparaty z cynkiem bardzo często wykorzystuje się również do pielęgnacji włosów i cery. Zawarty w nich cynk pomaga ograniczyć wypadanie włosów oraz minimalizuje ilość wyprysków na twarzy. Cera staje się zdrowsza, pozbawiona trądziku, blizn po nich oraz przebarwień. Dzięki temu, że minerał ten wpływa korzystnie także i na apetyt – poleca się go stosować do pobudzenia apetytu oraz podczas leczenia zaburzeń odżywiania. Oznacza to więc, że powinny stosować go osoby zmagające się z anoreksją i bulimią.

Tabletki z cynkiem poleca się przyjmować również kobietom w ciąży. Przyjmowanie cynku redukuje bowiem ryzyko niskiej masy urodzeniowej u dziecka. Ponadto minerał ten obniża również ryzyko przedwczesnego porodu. Preparaty z cynkiem powinny przyjmować również osoby zmagające się z chorobą wrzodową, żylakami, a nawet i z zaburzeniami funkcjonowania prostaty. Warto też wspomnieć o tym, że zdaniem hiszpańskich naukowców z Uniwersytetu Pompeu Fabry cynk skraca okres hospitalizacji, minimalizuje ryzyko zgonu (nawet o 15%) oraz pomaga w odzyskaniu węchu i smaku.

Cynk i jego interakcje z innymi suplementami

Na końcu warto również wspomnieć o tym, że cynk może wchodzić w interakcję z innymi suplementami oraz lekami. Nie powinno się więc go stosować razem z ibuprofenem, indometacyną, kwasem acetylosalicylowym (aspiryna), glikokortykosteroidami oraz lekami moczopędnymi, które zawierają tiazydy.

Zapotrzebowanie cynku w organizmie

Cynk jest niezbędnym mikroelementem, który odgrywa kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w organizmie ludzkim. Jego obecność jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, procesów gojenia się ran, syntezy DNA, ekspresji genów oraz działania ponad 200 różnych enzymów katalizujących różnorodne reakcje biochemiczne w organizmie. Cynk jest także ważny dla zdrowia skóry, wzrostu i rozwoju, a także dla zmysłu smaku i węchu. 

Dzienne zapotrzebowanie na cynk różni się w zależności od wieku, płci i stanu zdrowia. Ogólne zalecenia dla dorosłych mężczyzn wynoszą około 11 mg na dzień, a dla kobiet około 8 mg na dzień, z większym zapotrzebowaniem u kobiet w ciąży i karmiących piersią. Ważne jest, aby dążyć do zaspokojenia potrzeb organizmu na cynk poprzez zróżnicowaną dietę lub, w przypadku niedoborów, poprzez odpowiednio dobrane suplementy po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.

Organizm ludzki nie produkuje cynku ani nie jest w stanie syntetyzować tego mikroelementu. Cynk jest niezbędnym składnikiem odżywczym, co oznacza, że musi być dostarczany z zewnątrz za pomocą diety lub suplementów. Źródła w diecie cynku można znaleźć w różnorodnych produktach, takich jak: czerwone mięso i drób, ryby i owoce morza, zwłaszcza ostrygi, które są największym możliwym źródłem cynku oraz orzechach i nasionach ( np. pestki dyni, orzechy nerkowca), produktach pełnoziarnistych m.in. makaronie i ryżu. Cynk występuje w produktach mlecznych i roślinach strączkowych: fasoli, grochu i soczewicy.

Rola cynku w organizmie 

Cynk jest pierwiastkiem, który jest istotny do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zbyt jego niski poziom może być widoczny w pogorszeniu stanu włosów, skóry i paznokci. Odpowiednie stężenie cynku we krwi zapewnia zdrowie i optymalną pracę narządów wewnętrznych. Cynk wspomaga działanie układu odpornościowego, poprzez pomoc w walce z bakteriami i wirusami, uczestniczy w procesie gojenia się ran, utrzymuje integralność skóry i błon śluzowych.

Wykazuje działanie antyoksydacyjne. Cynk jest jednym z oksydantów, chroni komórki przed rozwojem wolnych rodników oraz wzmacnia działanie układu immunologicznego. Organizm zaopatrzony w cynk szybciej zwalcza infekcję i zwiększa odporność.  Bez cynku nie jest możliwa praca układu trawiennego oraz metabolizm, nasz organizm nie poradziłby sobie z rozkładaniem białek, węglowodanów i tłuszczów. Ilość cynku w diecie i suplementacji jest ważna w okresie wzrostu i rozwoju u dzieci i młodzieży oraz u mężczyzn w wieku reprodukcyjnym, ponieważ wpływa na jakość spermy i poziom testosteronu przez co pomaga w utrzymaniu prawidłowej płodności. 

Cynk nie jest magazynowany w organizmie ludzkim w dużych ilościach ani w specjalnie wydzielonych magazynach, tak jak ma to miejsce w przypadku niektórych innych minerałów, takich jak żelazo w wątrobie czy wapń w kościach. Cynk jest rozproszony w całym ciele, z największymi stężeniami znajdującymi się w mięśniach, kościach, skórze, nerkach, wątrobie, a także w męskich narządach płciowych. Ponieważ organizm nie posiada dedykowanego systemu magazynowania cynku, konieczne jest regularne dostarczanie tego mikroelementu z dietą, aby utrzymać odpowiedni poziom i wspierać niezbędne funkcje biologiczne. Jego zapotrzebowanie zmienia się w zależności od wieku oraz płci. Cynk w ciąży jest ważny, w okresie dziecięcym oraz nastoletnim, kiedy występuje trądzik różowaty i młodzieńczy. Jego minimalne spożycie wynosi zaledwie 5 mg, aby zapewnić optymalne funkcjonowanie narządów wewnętrznych. 

Suplementy diety z cynkiem

Suplementacja cynku może być korzystna w niektórych sytuacjach, szczególnie dla osób, które mają trudności z uzyskaniem wystarczającej ilości cynku z diety, lub w przypadku wystąpienia stanów, które zwiększają zapotrzebowanie na ten mikroelement. Oto kilka kluczowych informacji dotyczących suplementacji cynku:

• Niedobory cynku w diecie: Osoby na restrykcyjnych dietach, w tym wegetarianie i weganie, mogą mieć trudności z uzyskaniem wystarczającej ilości cynku, ponieważ cynk z produktów roślinnych jest mniej przyswajalny niż z produktów zwierzęcych.
• Stan zdrowia: Niedobory cynku mogą wystąpić w wyniku niektórych stanów zdrowotnych, takich jak choroby przewodu pokarmowego, które utrudniają wchłanianie mikroelementów.
• Wzmożone zapotrzebowanie: Ciąża, karmienie piersią, intensywny wzrost w okresie dojrzewania oraz intensywna aktywność fizyczna mogą zwiększać zapotrzebowanie na cynk.
• Poprawa funkcji odpornościowych: Suplementacja cynku może być rozważana jako środek wspomagający układ odpornościowy, szczególnie w okresach zwiększonego ryzyka infekcji.

Cynk jest dostępny w różnych formach suplementów, w tym jako:

• Cynk glukonian,
• Cynk cytrynian,
• Cynk siarczan,
• Cynk pikolinian,
• Cynk metionina (znany również jako opti-cynk).
• Tlenek cynku

Preparaty z cynkiem są dostępne w formie proszków, tabletek, kapsułek oraz tabletek do ssania. Cynk w tabletkach jest najpowszechniejszą formą suplementacji. 

Niektóre formy cynku mogą być lepiej przyswajalne niż inne, ale wybór odpowiedniego suplementu może zależeć od indywidualnych preferencji i tolerancji. Zawsze należy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed rozpoczęciem suplementacji cynkiem, aby ustalić  organizmowi odpowiednią ilość cynku i upewnić się, że suplementacja jest bezpieczna dla danego stanu zdrowia. 

Aby zoptymalizować wchłanianie cynku, watro zwrócić uwagę na to, z czym jest on spożywany. Właściwości cynku i jego biodostępność mogą utrudniać fitiany, które są w pełnych ziarnach, nasionach roślin strączkowych. Suplement diety z dużą zawartością żelaza, także obniża wchłanianie cynku, tak samo jak wapń i błonnik. Podczas stosowania suplementu z cynkiem warto przyjmować go z białkiem, zarówno roślinnym jaki i zwierzęcym oraz kwasem cytrynowym obecnym w owocach i warzywach.

Wchłanianie jest regulowane hormonalnie i zmienia znaczenie cynku, jego wchłanianie oraz dystrybucję. Hormony takie jak: 

• Insulina, hormon wytwarzany przez trzustkę, reguluje poziom glukozy we krwi i ma wpływ na metabolizm minerałów, w tym cynku. Insulina może zwiększać wchłanianie cynku przez komórki, szczególnie w tkankach wrażliwych na insulinę, takich jak mięśnie i tkanka tłuszczowa. Poziomy insuliny mogą więc wpływać na dystrybucję i wykorzystanie cynku w organizmie.
• Hormony płciowe, takie jak testosteron i estrogen, mogą również wpływać na metabolizm cynku. Testosteron może zwiększać wchłanianie cynku, co jest jednym z powodów, dla których mężczyźni mogą mieć nieco wyższe zapotrzebowanie na ten mikroelement. Estrogen, z kolei, może wpływać na poziomy cynku, szczególnie w kontekście ciąży, kiedy zapotrzebowanie na cynk wzrasta.
• Hormon wzrostu (GH) i jego mediator, czynnik wzrostu podobny do insuliny typu 1 (IGF-1), odgrywają kluczową rolę w regulacji wzrostu i rozwoju, a także w metabolizmie minerałów, w tym cynku. GH może wpływać na homeostazę cynku w organizmie, wpływając na jego wchłanianie i dystrybucję.
• Leptyna, hormon produkowany przez komórki tłuszczowe, reguluje apetyt i wydatki energetyczne. Badania sugerują, że leptyna może również mieć wpływ na metabolizm cynku, choć potrzebne są dalsze badania, aby dokładnie zrozumieć tę zależność.
• Aldosteron, hormon produkowany przez nadnercza, reguluje równowagę elektrolitową i może wpływać na wchłanianie różnych minerałów, w tym potencjalnie cynku, poprzez regulację transportu jonów w nerkach.

Objawy niedoboru 

Niedobór cynku może mieć szeroki zakres objawów, od łagodnych do poważnych, ze względu na kluczową rolę, jaką ten mikroelement odgrywa w wielu funkcjach organizmu. Objawy niedoboru tego pierwiastka mogą obejmować:

• Osłabienie układu odpornościowego: Zwiększona podatność na infekcje i choroby, wolniejsze gojenie się ran.
• Problemy skórne: Wypryski, sucha skóra, egzema, trądzik, a także wolniejsze gojenie się ran, owrzodzeń i zadrapań.
• Zaburzenia wzrostu: U dzieci niedobór cynku może prowadzić do opóźnienia wzrostu i dojrzewania.
• Zaburzenia apetytu: Utrata apetytu, niechęć do jedzenia, suchość w ustach, niekiedy prowadząca do anoreksji. 
• Zaburzenia widzenia w nocy: Niedobór cynku może wpływać na zdolność oczu do przystosowania się do ciemności.
• Zaburzenia poznawcze: Zaburzenia koncentracji, spadek funkcji poznawczych, możliwe zmiany w zachowaniu i depresja.
• Problemy z włosami: Utrata włosów, słabe, łamliwe włosy i paznokcie.
• Zaburzenia reprodukcyjne: U mężczyzn może to obejmować obniżenie poziomu testosteronu i problemy z płodnością oraz przedwczesnego wytrysku.
• Zaburzenia smaku i węchu: Zmniejszona zdolność do wyczuwania smaków i zapachów.
• Dysfunkcja seksualna: U mężczyzn niedobór cynku może prowadzić do impotencji oraz innych problemów związanych z funkcją seksualną.
• Zaburzenia emocjonalne: Depresja, zmiany nastroju, apatia.

Objawy niedoboru cynku mogą wynikać z niewystarczającej ilości cynku w diecie, problemów z wchłanianiem cynku w przewodzie pokarmowym, niektórych stanów zdrowotnych lub stosowania leków, które wpływają na metabolizm cynku. Długotrwały niedobór może zaburzyć szereg istotnych funkcji w organizmie. Osoby szczególnie narażone na niedobór cynku to wegetarianie, wegan, kobiety w ciąży i karmiące, osoby starsze oraz osoby z chorobami przewodu pokarmowego. 

Jeśli podejrzewasz, że możesz cierpieć na niedobór i obserwujesz objawy niedoboru ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem. Może on zlecić odpowiednie badania i zalecić zmianę diety lub suplementację, aby skorygować skutki niedoboru. 

Objawy nadmiaru

Nadmiar cynku w organizmie, zwany również toksycznością cynku, może wystąpić w wyniku przesadnego spożycia suplementów zawierających cynk lub przez nadmierne narażenie na cynk w środowisku pracy. Chociaż cynk jest niezbędnym mikroelementem, jego przedawkowanie  może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. Oto niektóre z objawów i skutków nadmiaru cynku:

• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: Nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka są typowymi objawami krótkotrwałego nadmiaru cynku.
• Zaburzenia wchłaniania innych minerałów: Nadmiar cynku może hamować wchłanianie miedzi, co może prowadzić do niedoboru miedzi i związanych z tym problemów, takich jak anemia i osłabienie układu odpornościowego.
• Zmiany w funkcjonowaniu układu odpornościowego: Chociaż umiarkowane dawki cynku wspierają układ odpornościowy, jego nadmiar może faktycznie zakłócić odpowiedź immunologiczną.
• Zaburzenia neurologiczne: Długotrwałe przyjmowanie wysokich dawek cynku może wpływać na funkcje neurologiczne.
• Zmiany w poziomie cholesterolu: Niektóre badania sugerują, że nadmiar cynku może wpłynąć na poziomy lipoprotein w surowicy, potencjalnie prowadząc do zwiększenia ryzyka chorób serca i może zaburzyć pracę układu krążenia. 
• Zaburzenia funkcji nerek: W bardzo wysokich dawkach cynk może uszkodzić nerki.

Ważne jest, aby nie przekraczać zalecanych dawek suplementów bez konsultacji z lekarzem. Jeśli podejrzewasz, że możesz doświadczać objawów związanych z przedawkowaniem cynku, ważne jest, aby skontaktować się z lekarzem. Może być konieczne dostosowanie diety lub reżimu suplementacji, a także przeprowadzenie odpowiednich badań, aby ocenić poziom cynku w organizmie.